วิกฤติ COVID-19 และโอกาสในการเพิ่มผลิตภาพภาคเกษตรไทย

การแพร่กระจายของ COVID19 อาจสร้างโอกาสให้กับภาคเกษตรไทย โดยเฉพาะการปรับปรุงด้านผลิตภาพ ผลจาก COVID19 ทำให้เศรษฐกิจชะลอตัว สิ่งที่ตามมาคือคนจำนวนมากตกงาน ถึงแม้ว่ามีการคาดการว่าสถานการณ์น่าจะคลี่คลายได้ในระดับหนึ่ง เศรษฐกิจก็น่าจะยังชะลอตัวและย่อมมีคนว่างงาน ซึ่งผมคาดการว่าคนตกงานส่วนหนึ่งน่าจะเป็นคนที่มาจากภาคชนบท ซึ่งมีพื้นฐานเป็นเกษตรกร คนกลุ่มนี้เมื่อไม่มีงานทำในเมือง เค้าก็ต้องกลับไปอยู่ในชนบทเพราะยังมีทรัพยากรและโครงสร้างทางสังคมที่ทำให้อยู่รอดได้ คนกลุ่มนี้อายุน่าจะอยู่ระหว่าง 30 (ปลาย ๆ) ถึง 50 ต้น ซึ่งถือว่าเป็นวัยที่ยังสามารถรับและทำอะไรใหม่ได้ค่อนข้างมาก (แตกต่างจากเกษตรกรรุ่นพ่อแม่ที่อายุค่อนข้างมากแล้ว)

ผมคิดว่าเป็นโอกาสที่ดีรัฐจะใช้โอกาสนี้ในการปรับปรุงภาคเกษตรไทย โดยเฉพาะการเพิ่มผลิตภาพของภาคเกษตรไทยที่ค่อนข้างต่ำทั้งในประเด็นด้านผลผลิตต่อไร่ ต้นทุนการเพาะปลูกต่อไร่ที่สูง และพืชที่ทำการเพาะปลูกส่วนใหญ่มีการแข่งขันค่อนข้างรุนแรงและราคาผันผวน นำไปสู่รายได้ภาคเกษตรที่ต่ำ ทำให้คนชนบทส่วนใหญ่มองภาคเกษตรไม่มีอนาคต

ดังนั้นการออกแบบมาตรการช่วยเหลือในระยะต่อไปต้องเป็นมาตรการที่มุ่งให้เกษตรกรปรับรูปแบบการผลิตเพื่อเพิ่มผลิตภาพซึ่งนำไปสู่การเพิ่มรายได้จากการเกษตร ไม่ใช้เป็นการมาตรการช่วยเหลือที่ทำให้เกษตรกรทำการเกษตรแบบเดิม ๆ (ดังมาตรการและนโยบายที่ผ่าน ๆ มา) ถ้าสามารถทำได้จะสามารถดึงดูดให้แรงงานเหล่านี้อยู่ในภาคเกษตรต่อไปและเป็นกำลังสำคัญในการพัฒนาภาคเกษตรไทยให้เข้มแข็งมากขึ้น ถ้าทำไม่ได้หรือไม่ทำภาคเกษตรและเกษตรกรไทยก็คงอนาคตมืดมนครับ

บทความโดย : รองศาสตราจารย์ ดร.ภูมิสิทธิ์ มหาสุวีระชัย